اقلیم مناسب کاشت درخت پسته

آب و هوای مناسب کاشت درخت پسته

اولین قدم برای کاشت درخت پسته شناخت دقیق از شرایط آب و هوای منطقه پسته کاری می باشد.

درخت پسته در عرض های جغرافیای 37-27 درجه شمالی قابل کشت می باشد.

مناسبترین ارتفاع از سطح دریا برای کشت درخت پسته 1800-900 متر می باشد.

البته ارتفاع 2200-1800 و 900-200 متر نیز برای پسته قابل تحمل می باشد .

مناسبترین درجه حرارت محیط در طی فصل رشد 35-25 درجه می باشد لازم به ذکر است که دماهای 36تا 42 و 20 تا 24 نیز برای پسته قابل تحمل می باشد.

یکی از دلایل سقط جنین و پوکی محصول پسته تاثیر درجه حرارتهای بالا و پایین در آخر فصل رشد می باشد که از رشد میوه جلوگیری کرده و منجر به سقط جنین می شود.

همچنین یکی از عوامل تاثیر گذار در کشت درخت پسته درجه حرارت محیط در طی فصل گرده افشانی می باشد.

حرارت مطلوب در زمان گرده افشانی 22 – 16 درجه سانتی گراد می باشد.

درخت پسته باید در مناطق کشت گردد که نیاز سرمایی آن در طی فصل زمستان مرتفع گردد.

جهت کمک به بیداری و رویش جوانه ها و تولید گل آذین و تسریع در رشد رویشی درخت پسته حداقل به 1000 ساعت سرمای زمستانه 7-2 درجه سانتی گراد نیاز است.

چنانچه جمع درجه سرمای زمستان کمتر از 670 ساعت باشد گلدهی و برگدهی درخت به تاخیر می افتد و برگها نامنظم و بد قواره می شوند و تولید محصول کاهش می یابد.

درخت پسته 45 درجه سانتی گراد در تابستان و دمای 20- در زمستان را به خوبی تحمل می نماید.

برای داشتن حداکثر محصول، میزان رطوبت نسبی در تابستان بایستی کمتر از 35 درصد باشد، البته مقادیر کمتر رطوبت نسبی نیز توصیه شده است زیرا باعث کاهش بیماریهای قارچی می شود.

افزایش رطوبت نسبی در زمان گلدهی و گرده افشانی باعث بازده گرده افشانی و در نتیجه کاهش تشکیل میوه شده، همچنین در زمان رسیدن میوه باعث گسترش بیماریهای قارچی می گردد.

باد، باران، تگرگ، سرمای بهاره و گرمای شدید در فصل رشد از جمله عوامل هستند که بر روی تولید محصول اثر نامناسب می گذارد.

بطور کلی وجود تابستان های گرم و خشک و طولانی و زمستانهای سرد معتدل از جمله عوامل محیطی مناسب جهت کاشت پسته می باشد.

 

مناطق مناسب کشت پسته

1- ارتفاع 900 تا 1800 متر از سطح دریا ارتفاع مناسبی برای کاشت پسته است.

2- عرض جغرافیایی مناسب برای کاشت پسته 24 تا 42 درجه شمالی است.

3- حداکثر رطوبت مورد قبول درخت پسته در فصل تابستان 0.35 است.

4- باران بیش از حد بهاره گرد افشانی درخت را مختل می کند، مانند مناطق شمالی که باران زیادی می بارد.

5- بارش برف در زمستان برای پسته مفید است البته اگر خاک شور نباشد بسیار بهتر است.

6- مناطقی که بادهای شنی و طوفانی شدید و بالای 50 کیلومتر در ساعت می وزد برای درخت پسته مضر است.

7- اول کلا درخت پسته آب و هوای خشک با رطوبت بسیار کم را ترجیح می رهد.

8- در آب و هوای مرطوب درخت پسته محصول نمی دهد اما رشد خواهد کرد.

9- شرایط مناسب برای درخت پسته اقلیم خشک و گرم در تابستان (نه خیلی گرم) و زمستان سرد و معتدل است.

10- درخت پسته زمستان ها تا دمای منفی 20 و در تابستان تا دمای 42 درجه را تحمل می کند.

 

شاخص	واحد	مناسب	قابل تحمل	نامناسب
عرض جغرافیایی	درجه	27 - 37 درجه شمالی
ارتفاع از سطح دریا	متر	900 - 1800	1800 - 2200 و 200 - 800	کمتر از 200 بیشتر از 2200
نیاز سرمایی	ساعت	1000 ساعت بین 0 تا 7 درجه	700 ساعت	کمتر از 600 ساعت
دمای مناسب در فصل رشد	درجه سانتیگراد	25 - 35	36 - 42 20 - 24	کمتر از 20 بیشتر از 42
دمای محیطی در زمان گرد افشانی	درجه سانتیگراد	16 - 22	23 - 30 10 - 15	کمتر از 10 بیشتر از 30
رطوبت مناسب در فصل رشد	درصد	25 - 35	36 - 60	بیشتر از 60
رطوبت مناسب در زمان گرده افشانی	درصد	35 - 50	50- 65 25 - 35	بیشتر از 70

شرایط آب و هوایی مورد نیاز کشت پسته

درخت پسته عاشق تابستان های گرم و طولانی و زمستان های سرد و طولانی است. به همین جهت دمای 45 درجه سانتی گراد در تابستان و برودت منفی 20 درجه در زمستان را به خوبی تحمل می کند.
لازم به ذکر است که مقاومت درخت پسته بسته به (سن درخت، نوع رقم و مقدار آبیاری و همچنین به وضعیت تغذیه)می تواند متفاوت باشد.
درخت پسته نسبت به سرمای دیررس بهاره و همچنین گرمای زودرس بهاره حساس است زیرا سرمای دیررس بهاره موجب از بین رفتن گل ها وهمچنین گرمای بیش از حد در زمان مغز بستن و رشد میوه پسته موجب سقط جنین و در نتیجه افزایش پوکی پسته می شود.

وزش باد

از آنجایی که وجود حشرات در بارور کردن گل های ماده تاثیر زیادی ندارد، لذا در زمان گلدهی (در فصل بهار) وجود باد با سرعت 10 کیلومتر الزامی است، ولی بادهای گرم و خشک طولانی و همراه با گرد و خاک مشکل ساز می باشد.

بارندگی

وجود بارندگی در دو زمان موجب ایجاد درد سر و مشکل می کند، مرحله اول در زمان که درختان پسته گلدهی کرده اند، وجود بارندگی در این زمان موجب شستن گرده ها و کلا له های شده که پوکی پسته ها را در پی خواهد داشت و مرحله دوم در فصل برداشت محصول است زیرا باعث افزایش رطوبت نسبی محیط باغ شده و در پی آن باعث افزایش فعالیت قارچ ها و باکتری ها موجود در باغ خواهد شد.
بطور کلی مکان مناسب کشت باید در جایی در نظر گرفته شود که از حدود یک ماه قبل از فصل برداشت و در طی زمان برداشت بارندگی نداشته باشد تا محیط رشد عوامل قارچی در آن ایجاد نشود.

رطوبت نسبی محیط

مکان های که رطوبت بالای 70 درصد دارند مناسب پسته کاری نیستند. زیرا افزایش رطوبت نسبی در زمان گلدهی و گرده افشانی باعث کاهش بازده گرده افشانی و در نتیجه کاهش تشکیل میوه شده و در زمان رسیدن میوه هم باعث شیوع بیماری های قارچی و از جمله افزایش آلودگی محصول به آفلاتوکسین می گردد.
احداث باغ پسته در مناطق که رطوبت نسبی بالای 70 درصد می باشد، باید اجتناب نمود در ضمن برای داشتن حداکثر محصول، میزان رطوبت نسبی در تابستان باید کمتر از 35 درصد باشد.

در چه مناطقی پسته نباید کاشت؟

1- در مناطقی که خاکها شنی و سبک است، پسته نکارید.

2- در مناطقی که آب زیر سطحی تا عمق یک و نیم تا دو متر بالا آمده مشکلات زیادی برای پسته کاری بوجود می آید.

3- مناطقی که در تامین نیاز سرمایی مخصوصا ارقام با نیاز سرمایی بالا مشکل دارند کشت پسته انجام نشود.

4- مناطقی که احتمال بارندگی و سرماهای بهاره زیاد است برای کاشت پسته مناسب نیست.

5- مناطقی که میزان رطوبت بالایی دارند در کنترل قارچها مشکل داشته و کیفیت محصول پایین خواهد بود.

در مجموع با توجه به هزینه های تولید بالای پسته با در نظر گرفتن همه شرایط فقط در مناطقی به صرفه است که میزان تولید بالا و بهره وری بالا باشد باید پسته کشت کرد.

خصوصیات خاک برای کاشت درخت پسته

کشت پسته در رده های مختلفی از خاک با موفقیت انجام می شود. در مناطق پسته کاری ایران بافت شنی لومی که یک بافت متوسط می باشد بهترین محصول را تولید می نماید.

همچنین در بافتهای سنگین تر خاک مثل لوم – رسی – سیلتی و حتی لومی رسی محصول مناسبی تولید شده است.

وجود زهکشهای طبیعی همانند یک لایه شنی در عمق بیش از 2 متر از سطح خاک، می تواند سنگینی بافت خاک را جبران نماید.

مناسبترین خاک برای کشت و پرورش پسته از نظر عمق، خاکهای عمیق همراه با بافت یکنواخت می باشد.

وجود خاک کم عمق و یا سخت لایه، باعث می شود که قسمتهای هوائی و زیر زمینی درخت، کوتاه مانده، در نتیجه باروری و عملکرد آن بطور محسوس کاهش یابد.

درختان پسته در شرایط ماندآبی رشد مناسبی ندارند.

درختان پسته در خاکهای غنی، شنی لومی و با عمق زیاد و شوری آب و خاک پایین تر محصول خوب می دهند.

در این خاکها برگشت سرمایه گذاری کوتاه می باشد لذا احداث باغات پسته در آب و خاک مرغوب، با صرفه تر و اقتصادی می باشد.

تحمل پذیری پسته در شرایط شوری آب و خاک دلیل بر کاشت آن در خاکهای فقیر و شور نمی باشد بطوریکه با فقر خاک و بالا رفتن شوری، عملکرد در واحد سطح کاهش یافته و به تدریج باغات غیر اقتصادی خواهند شد.

علاوه برشوری بالای آب و خاک وجود لایه سخت، شوری و قلیائیت خاک، وجود یک لایه کاملا شنی در زیر لایه رسی، بالا بودن سطح سفره های کاذب آب (زه) یا به عبارتی بالا بودن سطح ایستابی از عوامل محدود کننده کشت پسته می باشد.

که قبل از احداث باغ لازم است توسط متخصصین آب و خاک بررسی و در صورتی که عوامل محدود کننده قابل رفع و شرایط قابل اصلاح باشد نسبت به اصلاح و سپس برای احداث باغ اقدام و در غیر این صورت از احداث باغ صرفنظر گردد.

 

مراحل احداث باغ پسته

بعد از انتخاب منطقه ای که حائر شرایط اقلیمی آب و خاک مناسب برای توسعه کشت پسته باشد اقداماتی به شرح زیر صورت می گیرد.

حفر پروفیل خاک به عرض 1 متر و به عمق 2 متر جهت بررسی سطح آب سفره های زیر زمینی، بافت خاک، لایه سخت و نفوذ ناپذیر و …

نمونه برداری آب و خاک و انجام آزمایش جهت بررسی و مطالعه وضعیت آنها از لحاظ شوری و قلیایی، عناصر غذایی و …

تهیه نقشه باغ و مشخص کردن خیابانهای اصلی و فرعی، محل ایجاد تاسیسات، محل حفر چاه و محل استخر ذخیره آب ( در صورت نیاز) ، تعیین جهت کاشت ردیف درختان، فاصله ردیف ها از همدیگر و فاصله درختان پسته روی ردیف و محل احداث بادشکن استقرار درختان نر و …

تسطیح زمین، در صورتی که بر اساس نظر کارشناسان آب و خاک اجرای آبیاری بابلر مورد نظر باشد تسطیح با شیب 2-1 درصد انجام شود و در آبیاری قطره ای تسطیح نسبی کافی می باشد.

آماده ساختن خاک باغ تمام سطح زمین را با تراکتور شخم عمیق زده و اگر خاک تا عمق 2 متری دارای لایه سخت و یا بافت سنگین باشد باید با سوسولوز آنرا شکست و قابل نفوذ کرد و بعد از شخم صاف نمود.

فواصل کاشت نهال پسته

مناسبترین فاصله بین ردیف ها 7 متر و فاصله بین درختان 3 متر می باشد.

البته فاصله بین ردیف 6-4 متر و بین درختان 2-3 متر قابل تحمل می باشد ولی توصیه نمی شود ضمنا فاصله بین ردیف کمتر از 4 متر و فاصله بین درختان کمتر از 2 متر نامناسب می باشد.

درخت پسته عموما جز درختان کند رشد است بطوری که رقم پسته کرمان 20تا 25 سال طول می کشد تا فضای حدود 7*7 متر را بپوشاند.

چاله کنی

در خاکهایی که شرایط کافی برای پرورش و رشد درخت ندارند، گودالی به شعاع 0.5 تا 1 متر و عمق 1.5 متر ایجاد و بعد از برداشتن خاک چاله و ریختن خاک مرغوب و مقداری کودهای آلی کاملا پوسیده، به کاشت نهال اقدام می کنند.

در خاکهای مرغوب، چاله هایی به عرض 40 سانتی متر و عمق 60 سانتی متر که جای کافی برای استقرار ریشه نهال داشته باشد ایجاد می گردد.

روش دیگری که نسبتا پرهزینه می باشد احداث کانال به عرض 80 -60 سانتی متر و عمق 1.5 – 1 متر در بستر ردیفهای کاشت و افزایش خاک مرغوب و کود های آلی کاملا پوسیده می باشد.

انتخاب نهال پسته

نهال بایستی دارای گواهی اصالت نژادی و سلامت مبنی بر عاری بودن از بیماریهای قارچی(ورتیسیلیوم، فیتوفترا، فوزاریوم) نماتد و آفات قرنطینه ای و سایر پاتوژنهای بیماری زا باشد.

دارای اتیک مشخصات پایه باشد و پایه توصیه شده بادامی زرندی می باشد.

در مناطقی که خاکها به نماتد آلودگی دارند از کشت پسته با پایه اهلی خودداری نموده و در صورت احداث باغ از پایه بنه استفاده شود.

بهتر است از نهالهای گلدانی که ارتفاع نهالها بیش از 80 سانتیمتر و سن آنها 13 ماه می باشد استفاده شود.

کاشت نهال پسته

بعد از حفر گودال به شرحی که بیان شد بعد از مخلوط کردن مقداری کود دامی کاملا پوسیده به غرس نهال اقدام و پس از غرس نهال خاک اطراف نهال را با لگد می کوبند تا ذرات خاک به حد ممکن به همدیگر چسبیده و ریشه را محکم نگهدارند.

پس از انجام این مقدمات باید به آبیاری نمود پس از آبیاری مقداری از خاک نشست خواهد کرد که لازم است مجددا کمی خاک پای نهال ریخته شود.

طریقه دیگر نهال کاری بدین ترتیب است که چاله را قبلا با خاک و مقداری کود دامی پوسیده پر نموده و بعد از آبیاری و نشست خاک و بعد از گاورو شدن اقدام به غرس نهال می کنند که در این روش نشست خاک مانند طریقه اول مطرح نمی باشد.

در هنگام انتقال نهالها باید دقت لازم در زمان آوردن آنها از زمین خزانه صورت گیرد تا از قطع شدن نوک ریشه اصلی و پوشش ریشه جلوگیری شود.

در صورت عدم رعایت این مسئله ممکن است میزان تلفات به 40-30 درصد برسد.

نصب قیم

نصب قیم برای نگهداری نهال و جلوگیری از خم شدن در مقابل باد الزامی می باشد و این قیم حداقل باید دو سال در کنار نهال نگهداری شود اتصال قیم به نهال توسط نوار پهن و نرم صورت می گیرد تا آسیبی به پوست نازک نهال وارد نشود.

احداث بادشکن

با توجه به اینکه باغهای پسته اکثرا در مناطق بادخیز قرار دارند و وزش باد تعادل اسکلتی درختان را به هم می زند و منجر به خسارت می گردد ضروری است در جهت بر بادهای غالب منطقه و بفاصله 5 متر از اولین ردیف به کاشت بادشکن نمود.

بادشکن توصیه شده در مناطق پسته خیز که اکثر بادشکنها به علت شرایط آب و خاکی امکان رشد ندارند پسته نر می باشد فاصله بین درختان پسته نر به عنوان بادشکن 3-2 متر می باشد.

از مزایای دیگر این بادشکن پراکنش گسترده و پوشش مطلوب گرده در زمان گرده افشانی می باشد.

ضمنا درختان گز و سنجد بعنوان بادشکن در مناطق کویری قابل توصیه است.

نسبت درختان نر به درختان ماده

زمان گلدهی و طول دوره گلدهی ارقام مختلف پسته بستگی به شرایط آب و هوایی هر منطقه دارد.

انتخاب ارقام نر و ماده های که در همزمان گلدهی ایجاد کرده درصد موفقیت تشکیل میوه را بالا می برند.

با توجه به تجربیات در مناطق مختلف دنیا نسبت 1به 9 درختان نر به ماده در باغ توصیه می شود که در هنگام پیوند درختان و یا احداث باغ باید مورد توجه قرار گیرد.

معمولا به منظور اطمینان از وجود گرده کافی در زمان گلدهی، در جهت عمود بر باد غالب منطقه یک ردیف از مجموعهای از ارقام نر زودگل متوسط گل و دیر گل پیوند می گردد تا بتواند حداکثر همپوشانی را با ارقام ماده موجود ایجاد نماید.