عارضه آفتاب سوختگی در درختان پسته

عارضه آفتاب سوختگی در پسته

یکی از عوارض مهم در درختان پسته، عارضه آفتاب سوختگی می باشد که در سالهای اخیر خسارت قابل توجهی داشته است.

این عارضه بیشتر در ارقام فندقی مشاهده می شود و در ارقام بادامی مثل اکبری، احمد آقایی و رضایی به ندرت دیده می شود.

آفتاب سوختگی پسته با گرم شدن هوا بویژه در ماه های تیر و مرداد (دماهای بالای 40 درجه سانتی گراد) دیده می شود و میوه های آسیب دیده مغز مناسبی نداشته و قابل مصرف نیستند.

این میوه ها مغز پسته به رنگ قهوه ای در آمده و رشد مناسبی ندارد.

درصورتی شدت تابش نور خورشید و افزایش دما در زمان رشد سریع مغز بیش از حد تحمل گیاه باشد، سبب ایجاد عارضه آفتاب سوختگی روی میوه می شود.

اکثر میوه هایی که دچار آفتاب سوختگی می شوند سقط جنین می کنند و میوه هایشان پوک و نیم مغز می شود.

در این شرایط سلول های بافت پوست سبز و گاها پوست استخوانی میوه از بین می رود و در قسمتی از میوه که در معرض تابش شدید نور خورشید قرار گرفته است، حالت نکروز و سیاه رنگ دیده می شود.

ارقام مختلف پسته حساسیت های متفاوتی به عارضه مذکور دارند .

در بین ارقام تجاری پسته ممتاز حساس ترین و رقم اکبری مقاومت ترین رقم در به این عارضه است.

عوامل بروز آفتاب سوختگی در پسته

خشکیدگی سرشاخه در اثر ضعف درخت و بیماری ها سبب از بین رفتن شاخ و برگ شده و متعاقبا با تابش مستقیم نور خورشید، آفتاب سوختگی افزایش می شود.

هرس نابهنگام و شدید باعث می شود قسمتی از میوه هایی که قبلا در سایه قرار داشتند در معرض نور شدید خورشید قرار گیرند.

خسارت در میوه هایی که بطور ناگهانی در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار می گیرند به مراتب بیشتر از میوه هایی است که از همان زمان تشکیل در معرض تابش خورشید بوده اند.

همانطور که قبلا گفته شد، بیشترین افزایش دما در سطح خاک بدون پوشش گیاهی اتفاق می افتد.

در صورتی که فاصله بین درختان روی ردیف کم باشد و ردیف های باغ در جهت وزش باد غالب در زمان رشد مغز قرار نداشته باشند، فاصله نزدیک به هم درختان اجازه ورود باد به باغ و جابجایی هوای بسیار گرم سطح خاک را نمی دهد، بنابراین هوای گرم مجاور خوشه خسارت آفتاب سوختگی را تشدید می کند.

همچنین ردیف های شرقی – غربی بیشترین نور را دریافت می کنند و میزان آفتاب سوختگی در میوه های قسمت جنوبی درخت بیشتر است.

افزایش دور آبیاری، همچنین آبیاری نامنظم و تنش آبیاری خصوصا در زمان پرکردن مغز، باعث کاهش رطوبت خاک شده و میزان جذب آب توسط ریشه ها را کاهش می دهد؛ بنابر این در زمان که نیاز به جذب آب بیشتر جهت انتقال مواد غذایی از خاک می باشد، این کار با کندی صورت می گیرد.

با توجه به محدود شدن جذب آب و مواد غذایی، به بسیاری از میوه ها آب و مواد غذایی کافی جهت ذخیره در مغز ارسال نمی شود که این حالت سبب از دست دادن شدید آب در اثر تبخیر و تعرق شده و چون آب از دست رفته در میوه جایگزین نمی شود و نهایتا سبب مرگ سلول ها و سقط جنین می شود.

پسته های سقط جنین شده بر اثر آفتاب سوختگی

یکی دیگر از عوامل آفتاب سوختگی پسته می تواند کمبود کلسیم ناشی از زیادی منیزیم در محلول خاک باشد.

میوه پسته که دارای بافت استخوانی است نیاز بیشتری به کلسیم دارد.

درخت ممکن است کمبود کلسیم را در برگ نشان ندهد، ولی مقدار کلسیم برای میوه کافی نباشد، یکی از علائم کمبود کلسیم، حساسیت میوه به آفتاب سوختگی است.

میوه های دچار کمبود کلسیم و پتاسیم به آفتاب سوختگی حساس تر هستند.

طبق تحقیقات اثرات محلول پاشی سیلیکات پتاسیم و سولوپتاس در اوج گرما تابستان عارضه سوختگی را به میزان 58 درصد کاهش داده است.

اثرات محلول پاشی سیلیکات پتاسیم و سولوپتاس درصد سقط چنین را در شرایط عادی به میزان 12 درصد و در شرایط برگ کمتر از استاندارد(10 برگ برای هر خوشه پسته) سبب کاهش 26 درصدی میزان سقط جنین شده است.

بنابراین به نظر می رسد تکرار دو مرحله محلول پاشی در اواخر خرداد ماه و تیرماه در کاهش خسارت سرسوختگی پسته، پوک سقط جنین و افزایش پرکردن مغز پسته موثر است.

در باغات پسته کالیفرنیا جهت جلوگیری از این عارضه از ترکیب کائولن (خاک چینی) فرآوری شده استفاده می شود.

این ترکیب معمولا همزمان با گرم شدن هوا بر روی درختان پسته محلولپاشی می گردد.

در ایران نیز کائولن فرآوری شده با نام سپیدان وجود دارد که بایستی بر روی درختان پسته آزمایش شود، هرچند که این ترکیب در کاهش عارضه آفتاب سوختگی در درختان انار موثر نبوده.

قابل توجه اینکه با پاشیدن کائولن بر روی برگها و میوه ها، دمای سطوح این اندام ها کاهش می یابد و در برگها باعث افزایش کاروفیل در مقایسه با برگ های محلوپاشی نشده، شده و در نتیجه باعث افزایش سطح فتوسنتز می گردد.