نقش یخ آب زمستانه در مبارزه با آفات

نقش یخ آب زمستانه در مبارزه با آفات

یخ آب زمستانه : مدیریت تلفیقی آفات شامل بررسی تمامی فنون موجود برای مهار آفات و تلفیق اقدامات مناسب به منظور جلوگیری از رشد جمعیت آن‌ها و نگه‌داشتن میزان مصرف سموم شیمیایی در حدی که توجیه اقتصادی داشته و خطرات آن بر سلامتی انسان و محیط زیست به کمترین میزان برسد، می‌باشد.
روش‌هایی که در مدیریت تلفیقی آفات مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از زراعی، فیزیکی و مکانیکی، بیولوژیکی و روش‌های شیمیایی.
یکی از مهم‌ترین آن‌ها روش کنترل فیزیکی است از روش‌های کنترل فیزیکی می‌توان به استفاده از سرما (نگهداری محصول تولیدی در سردخانه و انبارهای سرد و نیز یخ آب زمستانه) گرما، تشعشع، رطوبت و خشکی اشاره کرد.
کنترل مکانیکی شامل استفاده از ابزار و ادوات، پلاستیک، تله‌های مختلف، توری و غیره برای کنترل این عوامل خسارت زا است.
در زمستان حشرات آفت به طور طبیعی به شکل زمستانه خود تبدیل می‌شوند تا آمادگی تحمل شرایط سخت زمستان را داشته باشند.
بعضی آفات پسته درون اندام‌های گیاهی، بعضی دیگر داخل پناهگاه و یا پیله‌هایی که در مکان‌های به خصوص می‌سازند و بعضی دیگر در زیر خاک و پوشش‌های گیاهی سطح باغ و یا پوشش‌های گیاهی خارج از باغ زمستانه را می‌گذرانند.
می توان برای مبارزه زمستانه علیه آفات پسته به روش‌های غیر شیمیایی، فیزیکی و زراعی متوسل شد؛ که از جمله آن‌ها می‌توان به روش یخ آب زمستانه اشاره نمود.

شخم و آبیاری زمستانه (یخ آب) یک روز قبل از اینکه دمای هوا به زیر صفر برسد در از بین بردن تخم و لارو و حتی حشرات کامل بسیاری از آفات و حتی در مواردی در کاهش جمعیت برخی از عوامل بیماری‌زای گیاهی مؤثر است.
تعداد زیادی از این حشرات، زمستان را زیر خاک و یا زیر بقایای گیاهی می‌گذرانند و با گرما شدن هوا سبب ایجاد خسارت می‌شوند.
در سال‌های اخیر آفت کرم سفید ریشه سبب خسارت شده است که به راحتی با یخ آب زمستانه می‌توان جمعیت آن را کاهش داد.
غرقاب کردن خاک مجاری ریشه و یخ زدن آب در لایه‌های سطحی خاک سبب کم شدن میزان تنفس در کرم‌ها و آفات خاک زی شده و در خصوص آفات باقیمانده در باقیمانده‌های گیاهی سطح خاک، با ایجاد کریستال‌های یخ در اطراف بدن حشرات سبب از بین رفتن جلد بدن حشرات می‌شود.
شخم و یخ آب زمستانه (آبیاری کرت ها در زمان یخبندان) به منظور از بین بردن و دفن کردن نسل زمستانه گذران آفت و یا از بین بردن پناهگاه‌های زمستانه آفاتی مانند پسیل معمولی پسته (شیره خشک)، زنجیره (شیره‌تر)، پروانه کراش، پروانه برگ خوار، سر خرطومی، مینوز و حتی زنبورهای مغز خوار می‌توانند مؤثر باشند.

به عنوان مثال جمعیت آفت پسیل معمولی پسته که محل‌های زمستان گذرانی‌اش در زیر درختان پسته، زیر علف‌های هرز و بقایای گیاهی در کف باغ است را می‌توان با شخم زدن خاک باغ در اوایل زمستان به نحوی که خاک زیر و رو شود و برگ‌ها و بقایای گیاهی به زیر خاک منتقل شوند، به میزان قابل توجهی کاهش داد.
همچنین جمعیت بالایی از آفات پروانه پوست خوار پسته (کراش) که شفیره‌اش در خاک در عمق 3 تا 5 سانتی‌متری در حال زمستان گذرانی است با شخم و یخ آب از بین می‌رود.
برای کاهش جمعیت و حتی کنترل زنبورهای مغز خوار پسته می‌توان به جمع‌آوری دانه‌های باقیمانده روی درخت و زیر خاک کردن دانه‌های ریخته شده در کف باغ با شخم قبل از یخ آب در زمستان اشاره کرد تا جمعیت این آفت به خوبی کنترل شود.
یخ آب زمستانه علاوه بر تأثیر بر جمعیت آفات گیاهی، موجب بهبود خواص فیزیکی خاک شده و میزان تخلخل آن را افزایش می‌دهد.

این امر به علت انبساط ذرات آب پس از یخ زدن و جدا کردن ذرات خاک از هم رخ می‌دهد. در خاک‌های رسی و سنگین این کار سبب بالا رفتن میزان تخلخل و در نتیجه بیشتر شدن میزان آب در دسترس ریشه و جذب بهتر عناصر غذایی می‌شود.
برای انجام عملیات یخ آب زمستانه بهتر است در پاییز و پس از ریختن برگ‌ها ابتدا یک شخم سطحی انجام شود تا آب به خوبی در زمین نفوذ کند.

بهترین دما برای انجام عملیات یخ آب زمستانه دمای منفی 7 درجه سانتی گراد است و باید به این نکته توجه نمود که دماهای زیر منفی 10 درجه سانتی گراد، برای این کار مناسب نبوده و می‌تواند سبب ایجاد خسارت یخ‌زدگی در تنه و طوقه درخت پسته شود.