بیماریها و آفات های پسته، درخت پسته، مقاله ها
هر آنچه که باید درباره آفت سن پسته بدانید
آذر
آفت سن پسته
سابقه خسارت آفت سن پسته در مناطق پسته کاری ایران و به ویژه استان کرمان به سال 1343 برمی‌گردد. در اوایل تابستان 1343 از استان کرمان گزارش‌شده است که میوه‌های درختان پسته شدیداً به یک نوع بیماری نوظهور مبتلا شده بود و خسارت شدیدی به محصول پسته وارد نمود.
باغداران پسته رفسنجان این بیماری را ماسو نام نهادند. این بیماری در میوه درختان جنگلی بنه نیز مشاهده شد. بیماری ماسو در سال 1351 نیز در استان کرمان شیوع پیدا کرد و در حدود 30 درصد محصول پسته را از بین برد است.
حشرات کامل زمستان را در مناطق کوهستانی زیر انواع بوته‌های وحشی (درمنه و قیچ) می‌گذرانند.
این سن اواسط فروردین از مکان زمستان گذرانی خارج و روی میزبان‌های وحشی تخم‌گذاری و تغذیه می‌کند.
اواخر خرداد با خشک شدن میزبان‌ها در مناطق کوهستانی به سمت باغ‌های پسته هجوم می‌آورند و از میوه‌های پسته تغذیه می‌کند.
خسارت ماسو پسته
چهار گونه سن در روی پسته گزارش‌شده است که عبارت‌اند از
1- سن سبز با لکه‌ی سفید
2- سن سبز یکدست
3- سن قهوه‌ای
4- سن قرمز
سن سبز رنگ
سن سبز یکدست: دارای 3 تا 5 نسل در سال و 5 سن پورگی می‌باشند حشرات کامل زمستان را در پناهگاه‌های مختلف سپری می‌کند. این حشره از اوایل بهار تا مرحله رسیدن میوه روی درختان پسته خسارت وارد می‌کند.
سن قهوه ای رنگ
سن قهوه‌ای نسبت به گونه‌های قبلی دارای جمعیت و اهمیت اقتصادی کمتری می‌باشد.
سن قرمز رنگ
سن قرمز پسته دارای 3 تا 5 نسل در سال می‌باشد و زمستان را در پناهگاه‌های مختلف سپری می‌کند.
حشرات کامل این آفت به سمت باغ‌های پسته هجوم آورده و تا مرحله سخت شدن پوست استخوانی قادر به تغذیه و ایجاد خسارت می‌باشند.
سن‌ها معمولاً بر روی گیاهان علفی و درختچه ها زندگی می‌کنند و بعضی از آن‌ها در صورت دست زدن بوی نامطبوعی از خود پخش می‌کنند.
سن‌ها گهگاه در اثر از بین رفتن زیستگاه‌های آن‌ها یا افزایش بیش از حد جمعیت آن‌ها به سراغ باغ‌های پسته می‌آیند.
این حشرات می‌توانند باعث خشک شدن میوه‌های در حال مغز گرفتن بشوند.
از چنین پسته‌هایی قطره‌ی شفافی خارج می‌شود که محل تغذیه سن را نشان می‌دهد.
در مراحل پیشرفته، تغذیه‌ی سن‌ها باعث لکه فرورفته و قهوه‌ای‌رنگ در مغزها می‌شوند.
سن‌ها دارای خرطوم تیزی هستند که آن را برای مکیدن مغز پسته به کار می‌برند اما قبل از آن بزاق خود را به دانه‌ی پسته وارد کرده، قسمتی از مغز را حل کرده و سپس آن را می‌مکند که باعث بدمزه شدن آن‌ها می‌شود.
روش کنترل آفت سن پسته
سن‌ها آفت اصلی پسته نبوده و اغلب اهمیتی به اندازه‌ی آفات اولیه مانند پسیل، زنجیره و غیره ندارند.
در طبیعت بکر که سمپاشی وجود ندارد، تعداد این سن‌ها به وسیله‌ی دشمنان طبیعی آنان در حد تعادل تغییر می‌یابد، اما در باغ‌های تحت فشار سمپاشی، سموم دفع آفات باعث حذف دشمنان طبیعی سن‌ها می‌شود.
در باغ‌های پسته در موقع حمله‌ی سن‌ها باید اقداماتی را انجام داد:
اول اینکه هنگام هجوم سن‌ها، علف‌های هرز اطراف و داخل باغ را نباید از بین برد؛ زیرا باعث حمله‌ی سن‌ها به درختان می‌شود.
دوم اینکه اگر جمعیت سن‌ها به حد خسارت رسید با نظر کارشناس آفت می‌توان از سموم معینی برای سمپاشی استفاده کرد.
دانستنی های سن پسته
1- سن‌ها بد بو بوده و سن‌های پابرگی قطعات دهانی سوزنی مکنده دارند. آن‌ها از قطعات دهانی خود که شبیه نی تیز کوچکی است. برای سوراخ کردن برگ‌ها، ساقه‌ها و میوه‌ها و مکیدن شیره‌ی گیاهی استفاده می‌کنند.
2- گروه‌بندی سن‌ها عبارت است
•سن‌های بزرگ
•سن‌های کوچک
•سنک ها
3- خسارت سنک ها با سخت شدن پوست استخوانی متوقف می‌شود ولی نباید از مبارزه با آن‌ها در جهت کم کردن جمعیت شان غافل شد.
4- خطر سن‌های بزرگ مثل سن سبز با لگوش دار بدبو و سن‌های قهوه‌ای بدبو و سن‌های پابرگی تا آخر فصل وجود دارد.
5- پسته در حین بزرگ شدن قبل از سخت شدن پوست استخوانی که زمان آن نیمه‌ی دوم خردادماه است، در معرض خطر سن‌های بزرگ و سن‌های کوچک است. این آفات باعث انحلال پوسته‌ی رویی و نکروز (مرگ موضعی بافت‌های آسیب‌دیده) می‌شوند و علائم ظاهری یکسانی دارند.
6- بعد از سخت شدن پوسته‌ی استخوانی، فقط سن‌های قهوه‌ای بدبو و سن‌های پابرگی می‌توانند به پوسته‌ی استخوانی نفوذ کنند.
7- میزان نکروز مغز، به گونه‌ی سن بزرگ و زمان تغذیه‌ی آن در طول پر کردن مغز پسته بستگی دارد.
8- بیش‌ترین خسارت وارده به مغز، مربوط به تغذیه‌ی حشرات بالغ سن‌های پابرگی و ست‌های بدبو هستند.
9- کرم ناف پرتقال، آفت اولیه‌ی پسته است که هجوم آن به پسته، باعث کاهش عملکرد و بالا رفتن هزینه‌های فراوری و آلودگی پسته به آفلاتوکسین می‌شود.
10- سوراخ‌های ناشی از سن‌های بزرگ هفته‌ها یا ماه‌ها بعد از تغذیه ظاهر می‌شوند.
11- شکار گرها اغلب موجوداتی با جثه‌ی بزرگ‌تر از طعمه، چابک و سریع هستند.
12- شگارگری مانند مگس گل (مگس سیرفید) لارو پراشتها ولی کم تحریک دارد.
13- مگس سیرفید برای دسترسی نوزادان کرمی شکل خود به غذا، در مجاورت محل تجمع شته‌ها تخم‌ریزی می‌کند.
14- شکار گرهای شیخک (آخوندک) از هر حشره‌ای که بتوانند به چنگ آورند ازجمله حشرات مفید تغذیه می‌کنند.
15- کفشدوزک‌ها در دو مرحله‌ی لاروی و حشره‌ی کامل، از حشرات دیگر چون شته‌ها، شپشک ها، تخم و پوره‌ی سفید بالک ها و پسیل ها تغذیه می‌کنند.
16- لارو کفشدوزک با آرواره‌های قوی خود که شبیه به تمساح است، شته‌ها را گرفته و با ولع تمام می‌خورند.
17- سنک ها از عمده‌ترین آفات باغ‌های پسته به شمار می‌روند. تغذیه‌ی این حشرات از پسته در اوایل رشد میوه و قبل از سخت شدن پوسته استخوانی صورت می‌گیرد. به همین دلیل خسارت زیادی می‌زند.
نتیجه گیری از سن پسته
خسارت سن پسته در زمان پر شدن مغز پسته است.
سن ها از آفات مهم باغات پسته هستند که می تواند از زمان تشکیل میوه در اردیبهشت ماه تا پایان فصل و زمان برداشت باعث خسارات کمی و کیفی به محصول شوند.
گروهی از سن ها که شامل سن های قهوه ای و سن های سبز هستند، بیشتر از اواخر خردادماه در باغات ظاهر شده و با خسارات به مغز پسته( ایجاد لکه های قهوه ای روی مغز، تلخی میوه، ماسوی میوه) باعث خسارات کمی و کیفی به محصول می شوند.
اگر این خسارت در شروع مغز پر شدن باشد جنین رشد نکرده و میوه پوک می شود.
راه های مبارزه با سن پسته
1- عدم حذف علف های هرز میزبان (خصوصا علف شور، اسپند، خارشتر) روی ردیف کاشت.
2- نصب تله نوی در شب برای به دام انداختن آفت.
3- سمپاشی در شب(روی دختان و علف های هرز)با سموم توصیه شده حفط نباتات همراه با محلول های کاهنده PH(ایمپروو) می توان تا حد قابل قبولی خسارت را کاهش داد.
خسارت آفت سن سبز پسته
خسارت ناشی از حمله سن سبز در اول فصل و قبل از سخت شدن پوست استخوانی مانند سنک است و باعث اضمحلال پوست استخوانی و ایجاد ناحیه سفید رنگ تور مانندی در داخل پوست و ریزش دانه های پسته می‌گردد.
خسارت پس از سخت شدن پوست استخوانی باعث نکروز شدن مغز پسته و انتقال قارچ عامل بیماری موسوی پسته می‌گردد.
خسارت سن ها با کمبود کلسیم اشتباه نشود
در کمبود کلسیم، دانه های پسته از نوک شروع به سیاه شدن می کنند اما در سن زدگی از جای نیش سن، قطرات شفاف خارج شده و در سطح خارجی میوه، سیاه شدگی و در سطح داخل، لکه های سفید رنگ مشاهده می‌گردد.
کنترل سن سبز پسته
1- حمایت از دشمنان طبیعی به ویژه زنبورهایی که تخم سن را پارازیت می‌کنند با کاهش دفعات سمپاشی و جلوگیری از سمپاشی بیرویه.
2- اجتناب از کندن و از بین بردن میزبان‌های وحشی در مناطق کوهستانی و دشتهای اطراف باغات پسته.
3- اجتناب از کندن و از بین بردن علف‌های هرز میزبان سن داخل باغ‌های پسته در زمان حمله سن
4- از بین بردن علف‌های هرز در اواخر فصل برداشت محصول برای از بین بردن کانونهای زمستانگذرانی آفت.
5- استفاده از سموم شیمیایی از جمله افوریا ۳۰۰ سی سی در هزار لیتر آب، تیاترین ۳۰۰ سی سی در هزار لیتر آب و فنیتروتیون ۲- ۱/۵ لیتر در هزار لیتر آب.
چون بعضی از حشرات کامل این آفت بر روی علف های هرز بسر می برند لذا لازم است که در زمان سم پاشی علف های هرز میزبان هم سم پاشی شوند و از تیلر کردن آن ها خودداری گردد.