زنبورهای مغز خوار پسته

زنبورهای مغز خوار پسته

1- زنبور مغز خوار سیاه پسته

زنبورهای مغز خوار سیاه پسته : اکثر مناطق پسته کاری ایران و دنیا گزارش شده است و در بعضی مناطق کشور که مدیریت خوبی اعمال نمی شود از جمله استان اصفهان، قزوین، سمنان و در سالهای اخیر باعث خسارت هنگفتی شده است.
خوشبختانه پسته کاریهای استان کرمان از این آفت پاکسازی شده است و بندرت در مناطق کوهستانی دیده می شود.
حشره کامل ماده 4-4.5 میلی متر، به رنگ قهوه ای مایل به قرمز، سر سیاه رنگ و قفسه و شکم دارای لکه های سیاه است.
پاها، رکبالها و بند اول شاخک زرد رنگ است.

حشره کامل نر کوچکتر از ماده ها و سیاه رنگ است. بطوریکه شکل حشره ماده و نر متفاوت است.
لاروها  زنبورهای مغز خوار سیاه پسته بطول 6-8 میلی متر به رنگ سفید، بدون پا و آرواره آن دارای دو دندانه است.
زنبورهای مغز خوار سیاه زمستان را بصورت لارو کامل درون میوه های پسته روی زمین و روی درخت می گذراند.
این لاروهای زمستان گذران اوایل بهار همزمان با شروع رشد جوانه های پسته تبدیل به شفیره می شوند.
شفیره ها با توجه به شرایط آب و هوایی تقریبا اوایل تا اواسط اردیبهشت به حشره کامل تبدیل شده و با سوراخ کردن پوسته پسته خارج می گرددند.
دوره خروج حشرات کامل تقریبا یک ماه طول می کشد که همزمان با رشد سریع میوه پسته است.
حشرات ماده بعد از جفتگیری و تقریبا 10 الی 14 روز بعد از خروج حشرات کامل تخمهای خود را درون سطح داخلی پوسته سخت پسته قرار می دهند.
هر حشره ماده بین 40 تا 70 عدد تخم می گذارد که درون هر میوه یک تخم قرار می دهد.
لاروها بعد از تفریخ تخم در محل تشکیل مغز به آن حمله می کنند. لاروها ابتدا پوسته بذر را سوراخ کرده و از لپه ها تغذیه می کنند و بعد پوسته بذر و در نهایت از تمام قسمتهای مغز تغذیه کرده بطوریکه بجز فضولات لاروها چیزی از مغز پسته باقی نمی گذارند.

به این ترتیب این آفت یک نسل در سال دارد.

جمع آوری و سوزاندن پسته های آلوده روی درختان و کف باغ تا قبل از خروج حشرات کامل هر ساله یکی از راههای موثر مبارزه با این آفت است.
این روش در صورتی موفق است که بطور همگانی و از طرف کلیه باغداران منطقه رعایت و اجرا شود.
ولی در بعضی مناطق به دلایل مختلف این روش اجرا نمی شود می توان زمان سمپاشی برعلیه آفات دیگر مانند پسیل پسته و شپشکها را با دوره خروج حشرات کامل این آفت تطبیق داد تا جمعیتی از حشرات کامل این آفت تلف شوند.

خلاصه

حشره کامل به طول 4تا 5 میلیمیتر، سیاه متمایل به قهوه‌ای و گاهی قهوه‌ای روشن است.

حشرات نر کمی کوچکترند. لاروها 6 تا 8 میلیمتر به رنگ سفید، قوسی شکل و بدون پا هستند.

بهترین راه مبارزه، مبارزه مکانیکی از طریق جمع‌آوری و سوزاندن میوه‌های آلوده ریخته شده زیر درخت یا باقی مانده روی درخت است.

اوایل اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه همزمان با تشکیل میوه پسته حشرات کامل زنبور مغزخوار پسته نیز ظاهر می شوند در این زمان میتوان از سموم فسفره نظیر دیازینون یا فوزالون یا حتی دورسبان با دز ۱/۵تا ۲ در هزار مصرف نمود.

 

2- زنبور مغز خوار طلایی پسته

زنبورهای مغز خوار طلایی پسته در اکثر مناطق پسته کاری ایران و دنیا روی گونه های مختلف پسته گزارش شده است و در بعضی مناطق و بعضی کشورها باعث خسارت زیادی شده است.
در پسته کاریهای استان کرمان بندرت دیده می شود.
اندازه حشرات ماده 3 تا 5.5 میلیمتر به رنگ زرد روشن فلزی است.
پاهای این حشره خیلی زویل و باریک می باشد. تخم ریزی این حشره طویل و خمیده و به رنگ تیره است.
لاروها کامل بطول 6 میلی متر و به رنگ سفید مایل به خاکستری، بدون پا و آرواره آن دارای 6-4 دندانه است.
این حشره زمستانها را بصورت لارو کامل مانند زنبور مغز خوار سیاه پسته درون پسته باقیماده و بر روی درخت و یا دانه های ریخته شده روی زمین می گذراند.
این لاروها اوایل بهار تبدیل به شفیره می شوند، طول مدت شفیرگی تقریبا 15 روز می باشد.
حشرات کامل با سوراخ کردن پوسته پسته خارج می شوند.
ظهور حشرات کامل با توجه به شرایط آب و هوایی از اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت طول می کشد.
این حشره تخم خود را داخل مغز میوه قرار می دهد.
بعد از تفریخ تخم لاروها از لپه ها تغذیه کرده و پوسته مغز را باقی می گذارد.
این دوره لاروی 30الی 40 روز طول کشیده و تبدیل به شفیره می شوند.
حشرات کامل نسل اول از اواخر خرداد تا اوایل تیر از میوه ها خارج می شوند.
حشرات ماده قبل از سفت شدن میوه ها داخل مغز تخم ریزی کرده و حشرات ماده ای که دیرتر خارج می شوند قادر به تخم ریزی نیستند.
بعد از تفریخ تخمها لاروها مانند نسل اول تغذیه کرده و تا سال بعد بصورت لارو کامل باقی می ماند.
سوراخ خروجی حشرات کامل نسل اول که در خرداد و تیر اتفاق می افتد و میوه جوان است پس از ایجاد سوراخ بافت گیاهی ترمیم می شود و برآمدگی روی پوسته پسته بوجود می آید.

پس این آفت دو نسل در سال دارد.

جمع آوری و سوزاندن پسته های آلوده روی درختان و کف باغ بهترین روش مبارزه با آفت است. ولی باید در یک منطقه بطور همگانی اجرا شود.
چون این آفت دو نسل است و دوره خروج حشرات کامل طولانی است مبارزه شیمیایی برعلیه این آفت موثر نیست.
همچنین این آفت دشمنان طبیعی متعددی دارد که از کشورهای مختلف و ایران گزارش شده است.

خلاصه

این نوع زنبور زمستان را به صورت لارو كامل داخل دانه پسته می گذرانند و اوايل بهار تبديل به شفيره و سپس حشره كامل مي شوند. اين زمان بسته به شرايط جوي مناطق متغير مي‍باشد.

حشره بالغ سوراخ دايره شكلي در روي پوست ايجاد مي نمايد و از اين طريق به خارج راه پيدا می كند.

روش مبارزه با زنبور مغزخوار

مبارزه مکانیکی از طریق جمع‌آوری و سوزاندن میوه‌های آلوده ریخته شده زیر درخت یا باقی مانده روی درخت.