با رشد سریع و کاهش بار دهی درختان پسته چه کنیم؟

رشد سریع و کاهش بار دهی درختان پسته

غالبا اتفاق می افتد که درختان پسته به سن بلوغ رسیده ولی میوه تولید نمی کنند و یا مقدار تولیدی آن بسیار کم می باشد این عمل در درختان جوان و قوی بیشتر از درختان مسن مشاهده می شود.

این قبیل درختان تولید شاخ و برگ زیاد می نمایند و در بین باغداران معروف است که درخت غرور دارد علت این است که قسمت سبز و هوایی آن زیادتر از حد لزوم رشد کرده و بیشتر قدرت درخت صرف تولید شاخ و برگ می گردد در نتیجه درخت کم بار و یا به کلی فاقد گل و میوه می گردد علت این رشد زائد بستگی به عوامل زیر دارد.

1-وجود مقادیر زیاد مواد ازته در زمین و جذب آن به نبات

2-پایه درخت یا پیوند تجانس خوبی داشته و موجب رشد سریع درخت می گردد.

3-عدم تعادل بین حجم ریشه و تاج درخت بالاخره سستی زمین و قوی بودن آن که در رشد سریع درخت و باروری آن موثر می باشد.

به طور کلی می توان گفت که همیشه میزان حجم و شاخ و برگ درخت با مقدار پیدایش گل و میوه روی آن نسبت معکوس دارد. به طور که هر چقدر درخت غرور بیشتری داشته باشد مقدار میوه کمتر تولید خواهد نمود در درختانی که به زور متوسط میوه می دهد حجم ریشه و حجم شاخ و برگ آنها در حالت تعادل می باشد.

چنانچه حجم شاخه و برگ را به حرف A و حجم ریشه را به حرف B نشان دهیم در صورتی که A/B=1 باشد درخت در حالت تعادل است اگر A/B>1 بوده و اختلاف نیز زیاد باشد درخت خیلی سریع ضعیف و از بین خواهد رفت ولی در صورتی که اختلاف کم باشد، درخت بار خواهد داد در حالت A/B<1 شاخ و برگ درخت زیاد شده و از بازدهی آن کاسته خواهد شد.

ایجاد تعادل بین شاخ و برگ درخت و ریشه

به طور که قبلا ذکر شد ازت زیاد در زمین باعث رشد شاخ و برگ درخت و انبوه شدن تاج آن می گردد، از طرفی نظر به اینکه تشکیل جوانه های گل و در نتیجه تولید میوه در اثر مواد هیدرات دو کربن موجود در شیره نباتی می باشد.

بنابراین بهتر است برای جلوگیری از رشد زیاد قسمتهای غیر مثمره درخت یعنی ازدیاد شاخ و برگ از رسیدن مقادیر زیادی مواد ازته به جوانه ها جلوگیری نمود و این عمل با کاستن از سهم رشوه های ازته به درخت انجام می گیرد.

همچنین در اکثر درختان میوه دانه دار مثل سیب و گلابی با متمرکز کردن شیره پرورده در اطراف جوانه های که از بالا به طرف پایین جریان دارد می توان سیر تکامل جوانه ها را تغییر داد و به جای اینکه اینگونه جوانه ها تبدیل به برگ و شاخه شوند در نتیجه این عمل تبدیل به جوانه های گل و میوه می شوند، زیرا سهم هیدرات دو کربن آنها افزایش می یابد.

جهت کند نمودن جریان شیره پرورده از قسمتهای فوقانی درخت به طرف ریشه به منظور تضعیف رشد سریع درخت و به بار نشستن آن از عملیات زیر استفاده می کنند.

1- زخمی کردن شاخه یا تنه درخت

عمل زخمی کردن شاخه یا تنه درخت که عوام آن را ترسانیدن درخت نیز می نامند در اواخر بهار یا اوایل تابستان صورت می گیرد و آن بدین ترتیب است که به وسیله تبر زخمی در یک یا دو طرف تنه درخت ایجاد می کنند و این عمل باعث می شود که جریان شیره نباتی از بالا به طرف پایین ضعیف شده و در نتیجه درخت زودتر به بار نشیند.

لازم به تذکر است که زخم زدن به وسیله تبر که از قدیم الایام مرسوم است چندان دقیق و فنی نیست زیرا غالبا علاوه بر پوست استوانه مرکزی نیز بلافاصله بعد از پوست قرار دارد صدمه می بیند و درخت ممکن است به کلی ضعیف و از بین برود به علاوه محل زخم محیط مساعدی برای ورود قارچها و باکتریها و تخمگذاری حشرات چوبخوار و غیره می گردد.

2- خم کردن شاخه

بعضی مواقع با خم کردن شاخه یا باز نمودن زاویه بین شاخه و تنه اصلی به وسیله شاخه باز کن و همچنین آویختن یک قطعه سنگ یا چوب از انتهای شاخه به طوری که شاخه قدری به طرف پایین کشیده شود می توان جریان نباتی را از بالا به طرف پایین کند نمود و در نتیجه این عمل شیره پرورده در جوانه ها ذخیره شده و جوانه برگ را تبدیل به جوانه گل می نماید.

3- هرس

در بیشتر مواقع هرس باعث دیر به بار نشستن درختان می شود ولی برعکس هرس سبز که در اواخر خرداد ماه معمولا صورت می گیرد. چنانچه با دقت و آگاهی کامل انجام شود بار آوری درختان را تسریع می نماید. لازم به تذکر است که درختان میوه هسته دار حساسیت بیشتری به هرس سبز نشان می دهند.

در موقع هرس سبز لازم است به این نکته توجه نمود که هر اندازه رشد درخت زیادتر باشد جوانه میوه دیرتر تولید خواهد شد و چنانچه رشد درخت ضعیف بوده باشد تولید جوانه های میوه زیاد خواهد بود.

با در نظر گرفتن این اصول در صورتی که درخت سریع الرشد باشد، می توان با هرس سبز آن را به حد معین ضعیف کرد و در نتیجه بار آوری آن را جلو انداخت.
از نظر رشد سالیان درختانی در حال تعادل می باشند که در آخر فصل رشد سرشاخه های آنها بین 50 تا 60 سانتیمتر باشد که البته این قاعده در مورد درختانی که به سن بازدهی رسیده اند صادق خواهد بود و در مورد درختان جوان ممکن است میزان رشد از این حد نیز بگذرد.

بنابراین در این گونه درختان که به سن باردهی رسیده اند چنانچه میزان رشد سالیانه از حد فوق الذکر تجاوز نمود دلیل بر وجود غرور در درختان است و این رشد بیش از حد باعث خواهد شد که درخت دیرتر از موقع معین به بار بنشیند.

4- هرس ریشه 

به منظور تعادل بین قسمت های هوایی و ریشه درخت و بالاخره به بار نشاندن آن از هرس ریشه درخت نیز می توان استفاده نمود. بدین ترتیب که در پاییز پس از ریزش برگ درختان میوه در اطراف درخت مورد نظر و به فاصله 80تا 120 سانتیمتری از تنه حفره ای دایره ای شکل به عمق 50 الی 60 سانتیمتر و به عرض 25 تا 20 سانتیمتر حفر نموده و بدین ترتیب قسمتی از ریشه های فرعی را قطع می نمایند.

در ضمن کار باید دقت شود که ریشه اصلی درخت صدمه نبیند. عده ای از متخصصین امور باغبانی عقیده دارند،این عمل بتدریج و در عرض دو سال بایستی انجام شود تا درخت یک دفعه دچار لطمه شدید نشود.

البته لازم به تذکر است که هرس ریشه به طریقی که ذکر شد ساده نبوده و به نظر می رسد که این عمل اولا احتیاج به کارگر فنی دارد. ثانیا در باغات وسیع عملی نیست ثالثا در مناطق بادخیز مثل دشت قزوین صلاح نیست پای درخت را باز نمائیم تا چه رسد به اینکه مقداری از ریشه های درخت را نیز از بین ببریم.