استفاده از پوست پسته تازه در تولید کود
هرساله مقدار زیادی پوست سبز و برگ پسته تولید میشود علاوه براین ضایعات مقداری پسته پوک نیز تولید میشود که در بین این مواد پوست سبز و برگ ارزش غذایی (ازنظر تولید کود) دارند.
پسته پوک ازنظر ارزش غذایی و تبدیل شدن به هوموس ارزش فرآوری ندارد بهتر است این پستهها را به عنوان اصلاح کننده خصوصیات فیزیکی خاک به صورت سالم زیرخاک برده شده و مخلوط گردند.
پوست سبز و برگ پسته را میتوان با سایر کودهای حیوانی مخلوط و فرآوری نمود.
در صورت عدم استفاده صحیح از فضولات حیوانی و پوست پسته تازه، این حجم عظیم، زباله محسوب شده و مخاطرات بهداشتی و زیستمحیطی عدیدهای را ایجاد میکنند. در صورت استفاده صحیح و بجا میتوانند بهعنوان منبع بسیار ارزشمندی جهت بالا بردن قدرت حاصلخیزی خاک برای تولید محصولات زراعی و باغی نقش سازنده ایفا نمایند.
مهمترین فواید استفاده از پوست پسته تازه در تولید کود
1- افزایش قدرت زهکشی خاک و کمک به توسعه ریشه
2- افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک
3- بهبود وضعیت تهویه و کمک به توسعه ریشه در خاکهای سنگین و رسی
4- جلوگیری از شسته شدن و تلفات کودهای شیمیایی
5- افزایش مقاومت گیاه نسبت به آفات و بیماریها
6- کاهش فرسایش خاک و افزایش استحکام ساختمان خاک
7- افزایش جمعیت میکروارگانیسم ها و جانوران مفید خاک
8- کمک به تبادل بهتر عناصر غذایی در ریز و سفر (محیط نزدیک ریشه)
9- فراهم کردن مقادیر نسبتاً مناسب از عناصر غذایی بهخصوص عناصر کممصرف (ریزمغذیها)
10- کمک به بهبود شرایط نامناسب خاکهای شنی و رسی
11- بافر نمودن ph خاک
12- افزایش قدرت خاک در تثبیت و غیرقابل استفاده شدن عناصر فلزی سنگین
13- کاهش تولید گازهای گلخانهای
نکته جالب توجه اینکه استفاده از پوست پسته تازه در تولید کود ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را افزایش میدهد. مطالعاتی که درزمینهٔ بررسی اثرات استفاده از خاک صورت گرفته مشخص کرد ضایعات پوست پسته باغ باعث افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی و غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ازت خاک میشود.
پوست پسته تازه در تغذیه دام
یکی از فرآوردههای فرعی پوست پسته تازه، حاصل از پوستگیری پسته است. این فرآورده فرعی متشکل از پوسته نرمرویی یا برونبر، خوشهها و میزان بسیار جزئی مغز و پوسته استخوانی پسته تازه برداشت شده میباشد که به طور متوسط دارای 32 درصد ماده خشک بوده و همهساله درمدت نسبتاً کوتاه برداشت پسته (حدود دو ماه) براثر فرآیند پوستگیری به دست میآید.
رطوبت زیاد و حجم زیاد و انبوه این بخصوص در مجاورت مراکز بزرگ که به فرآیند پوستگیری پسته تازه میپردازند، موجب فساد سریع این پسماندهها میگردد. به نحوی که نهتنها برای دام قابلاستفاده نیست، بلکه باعث آلودگی محیط زیست و تحمیل هزینههای پاکسازی محیط نیز میشوند.
بنابراین هرگونه تلاشی در جهت استفاده از پوست پسته تازه در تغذیه دام در درجه اول بایستی به روشی عملی نگهداری معطوف گردد.
یکی از این روشهای نگهداری، سیلو کردن است.
ضایعات پسته ازنظر خاصیت سیلو شدن دارای نسبت مناسبی از ماده خشک میباشد.
همچنین میزان پروتئین خام آنها در حدی نیست که مانع از سیلو شدن و یا ناپایداری مواد سیلو شده گردد.
هرچند که بقایای پسته نسبتاً غنی هستند.
نیاز رو به گسترش جامعه به پروتئین حیوانی لزوم توجه به امر تولیدات دامی را ضروری میسازد. در شرایط ایران کمبود علوفه مرغوب به عنوان مهمترین عامل محدودکننده در امر توسعه دامپروری محسوب میگردد؛ بنابراین شناسایی و استفاده بهینه از هرگونه بقایای کشاورزی که بتواند در تغذیه دام مورد استفاده قرار گیرد ضرورتی امکانپذیر است.
هرساله مقدار قابل توجهی پوست پسته تازه در استان کرمان تولید میشود که پتانسیل استفاده در تغذیه دام را دارد.
قبل از استفاده باید اطلاعات کافی در مورد ارزش غذایی و مورد ضد تغذیهای آن داشت. مهمترین ماده ضد تغذیهای این محصول تانن میباشد که حدود 7 درصد ماده خشک آن است.
تانن ها ترکیبات پلی فنلی با وزن مولکولی بالا (500-3000) دالتون میباشند که در آب محلول بوده و قابلیت اتصال و رسوب پروتئین را دارند.
تانن ها به دو گروه قابل هیدرولیز و متراکم تقسیم میشوند. مصرف تانن ها متراکم میتواند اثرات مضری زیر را در پی داشته باشد.
1- کاهش مصرف خوراک
2- ایجاد پیوند با پروتئین مواد خوراکی و کاهش قابلیت هضم آن
3- ایجاد پیوند با آنزیمهای دستگاه گوارش و کاهش قابلیت هضم جیره
4- ایجاد عوارض در دستگاه گوارش
5- جذب تانن ها از دستگاه گوارش و به دنبال آن ایجاد عوارض در قسمتهای بدن
تانن ها قابل هیدرولیز نیز میتوانند برای میکرو ارگانیسمها سمی باشند. این تانن ها در اثر فعالیت باکتریها و مواد ترشحشده در معده به اجزای کوچکتر قابل جذب تبدیل میشوند که برخی از آنها سمی میباشند. ضایعات اصلی که با مصرف تانن ها قابل هیدرولیز بروز میکنند عبارتاند از: تورم روده، نکروز کبد و کلیه.
لازم به ذکر است که با توجه به ترکیبات مختلف تانن در انواع مختلف مواد خوراکی بیان سطح مجاز استفاده از پوست پسته مشکل است. برای استفاده از بقایایپوست پسته تازه در تغذیه دام باید با استفاده از یک روش مناسب از تانن آن کاسته شود
بهعنوانمثال
1- خیساندن و پختن مواد خوراکی حاوی تانن در کاهش این ماده ضد تغذیه ایی بسیار مفید است؛ اما باید توجه داشت اعمال این تیمارها سبب افت ماده خشک در حدود 20-70 درصد میگردد.
سیلو کردن
2- روشهای مختلفی جهت کاهش سطح تانن وجود دارد (فیزیکی و شیمیایی) اما باید کار آیی آنها برای پوست سبز پسته موردبررسی بیشتر قرار گیرد. همچنین برای تعیین سطح مجاز مصرف پوست سبز پسته در تغذیه نشخوارکنندگان کارهای تحقیقاتی بیشتری صورت گیرد.