مقاله ها
تاثیر نرخ ارز بر صادرات پسته
اسفند
تاثیر نرخ ارز بر صادرات پسته ایران
پسته یکی از محصولات عمده صادراتی بخش کشاورزی ایران و ایران بزرگ‌ترین صادرکننده این محصول در سطح جهانی است. سهم چشمگیری از تولید، سطح زیر کشت، مقدار و ارزش صادرات جهانی پسته به ایران اختصاص دارد. بر اساس آمارهای منتشرشده توسط سازمان خواروبار جهانی، ایران با تولید 47 درصد پسته جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول در جهان هست. همچنین ایران با اختصاص دادن حدود 52 درصد از اراضی زیر کشت پسته جهان به خود، مقام اول را در کاشت این محصول داراست.
صادرات پسته
شایان‌ذکر است سهم پسته ایران در جهان طی سال های اخیر کاهش‌یافته است. همچنین علیرغم اینکه 52 درصد اراضی زیر کشت پسته در ایران هست، اما فقط 47 درصد پسته جهان در ایران تولید می‌شود؛ و روند کاهشی تولید پسته در ایران چند سالی است که شدت گرفته است از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به، هزینه‌های تولید پسته در ایران اشاره کرد که به‌شدت در حال افزایش است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از
1- حذف ناگهانی یارانه‌های انرژی از سوی دولت
2- تورم مزمن و ساختاری اقتصاد کشور
3- سنتی ماندن ساختار کشاورزی پسته کشور از قبیل خرده مالکی و عدم مکانیزاسیون فعالیت‌های باغی و برداشت
4- کاهش مقدار میانگین برداشت محصول از باغات عمدتاً به دلیل از بین رفتن و نقصان کمی و کیفی منابع آبی در دسترس کشاورزان پسته
5- با حضور نوسانات نرخ ارز، میزان صادرات پسته به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای متأثر از این نوسانات بوده است و این عدم ثبات خود یکی دیگر از مشکلات پیش روی پسته کاران می‌باشد.
تاثیر نرخ ارز بر صادرات پسته
تاثیر نرخ ارز بر صادرات پسته
کالاها به دو شکل از نوسانات نرخ ارز تأثیر می‌پذیرند:
اول درصد وابستگی مصرف داخلی به واردات کالاها
دوم درجه وابستگی به واردات نهادهای بخش تولید این محصولات
مثلاً وابستگی به واردات کود و سموم دفع آفات و بیماری‌ها
سهم کودهای شیمیایی از مجموع نهادهای تولیدی حدود 37 درصد و برای سموم دفع آفات و بیماری‌ها 12 درصد می‌باشد. در صورت افزایش نرخ ارز تنها با یستی به میزان سهم هر یک از این نهادها در تولید به قیمت محصولات افزوده شود.
آثار غیرمستقیم آن بر کلیه عوامل تولید ازجمله قیمت زمین، حمل‌ونقل، مزد کارگر و … را نیز بایستی در محاسبات منظور کرد و به عوامل دیگر مانند انرژی، سوخت و حمل‌ونقل نیز اشاره کرد.
تاثیر نرخ ارز بر صادرات پسته
بخش کشاورزی به‌منزله یکی از بخش‌های عمده و مولد اقتصادی کشور که حجم بالایی از اشتغال و تولید ملی را به خود اختصاص داده است، بررسی نشان می‌دهد که از این اثرات بی‌بهره نخواهد بود؛ زیرا سیاست‌ها تغییر در واردات نهایی بخش، تغییر در واردات کالاها سرمایه‌ای یا واسطه‌ای و نیز صادرات را به دنبال خواهد داشت.
علیرغم اختلاف‌نظر در خصوص رابطه بین نوسان پذیری نرخ ارز و مبادلات تجاری، می‌توان انتظار داشت که به یکی از دلایل زیر، نوسان پذیری نرخ ارز بر روی جریان تجارت خارجی تأثیر داشته باشد.
1- اگر تاجران پسته ریسک گریز باشند، برای کاهش زیان و یا پرهیز از آن فعالیت‌های تجاری خود را در صورت نوسان پذیری نرخ ارز کاهش می‌دهند.
2- بی اطمینانی نرخ می‌تواند از راه نامطمئن ساختن قیمت‌ها و سود، به‌طور مستقیم بر حجم تجارت پسته اثر بگذارد.
3-بی اطمینانی نرخ ارز بر حجم تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اثر مستقیم دارد و حجم تجارت را می‌تواند کاهش دهد.
تأثیر نوسان پذیری نرخ ارز نشان می‌دهد که این عامل دارای تأثیر متفاوتی بر میزان صادرات پسته می‌باشد. به‌طوری‌که با حضور نوسانات نرخ ارز، صادرات پسته ایران به کشورهای مختلف صورت پذیرفته که دارای اثار متفاوتی بوده.
به‌عنوان نمونه تحقیق نوسان پذیری نرخ ارز بر صادرات پسته به کشورهای انگلیس و ایتالیا تأثیر مثبت داشته و برعکس صادرات خرما به کشورهای انگلیس و المان تأثیر منفی داشته است. لذا نوسان پذیری نرخ ارزبر صادرات محصول مختلف و در ارتباط با کشورهای مختلف که عمدتاً طرف‌های تجاری ایران می‌باشند دارای اثرات متفاوت می‌باشد.